Tefekkür Nedir? Nasıl Tefekkür Edilir?

Sözlükteki karşılığı fikir yürütmek, düşünmek olan tefekkürü; Allah’ın (C.C.) kendisini değil de, yaratmış olduğu her şeyi düşünerek kendimize ders çıkarma eylemi olarak açıklamak daha doğru olacaktır. Zira insan aklı olan bir yaratıktır. Tefekkür de özet olarak; akıl yolu ile Allah’a (C.C.) ulaşmak demektir.

Kur’an-ı Kerim’de de akıl ile tefekkür konularına sıklıkla yer verilmiş olduğunu görmekteyiz. Bu durum bile bizleri düşünmeye teşvik etmektedir. İşte bunu düşünüp idrak etmeye çalışmak bile tefekkür sayılır.

Nasıl Tefekkür Edilir?

Peki akıl yolu ile, düşünerek Allah’a (C.C.) ulaşma veya kendimize ders çıkarma dediğimiz tefekkür nasıl yapılır? Bu konuyu 5 farklı başlık altında sizlere izah etmeye çalışalım.

a) Allah’ın (C.C.) Yarattığı Şeyleri Düşünelim

Yüce Allah’ın (C.C.) var ettiği varlıklar üzerine düşünerek, Rabbimizin hikmetlerine fikir yolu ile mesai ayırmak, Allah’a (C.C.) olan inancımızın artmasına ve dahi şükür etmemize yardımcı olur.

Mesela tırnağımız, sakalımız veya saçımız sürekli uzamakta iken, kirpiklerimiz ya da kolumuz veyahut boyumuz bir noktadan sonra uzamamakta. Bunun hikmetlerini bir müddet düşünelim. Ya da kainata bir göz atalım ve ne kadar eşsiz bir düzenin inşa edildiğini bilinçli olarak izleyelim. Sonra bu düzeni kuran veya saçımızı sürekli uzayan bir yapıda yaratıp da bacaklarımızı bir noktadan sonra uzamayacak şekilde yaratan Kudretli Yaratıcımızın farkına varalım ve şükürler edelim. Bakın, işte tefekkür ettik!

b) Günahlarımızı Düşünelim

Düşünelim. Yüce Allah (C.C.) bizlere onca nimet vermiş, sayısız lütufta bulunmuş fakat biz nefsimize yenik düşerek günahlar işlemeye, gaflete dalmaya devam etmişiz. Bu şekilde düşündüğümüzde yüzümüz kızarıyor değil mi? Bakın, işte yine tefekkür ettik!

Bu şekilde tefekkür ederek, aynı zamanda da günahlara karşı, nefsimize karşı az da olsa bir soğukluk hissetmeye hatta uzaklaşmaya başlıyoruz. Belki de bu düşünme şekli bizi sevaplara daha da yaklaştırıyor. Aklımız ile düşünerek nefsimizin oyuncağı olmaktan kendimizi alı koyuyoruz. Bize bahşedilen nimetlerin farkına varıyor ve daha huzurlu bir yaşama kavuşuyoruz.

c) Allah’ın (C.C.) Azaplarını Düşünelim

Yüce Allah (C.C.) bizlere, çizdiği yoldan ayrılanlara ve bu şekilde ebedi hayata göçenlere şiddetli azaplarının olduğunu bildiriyor. Bu azapların tasviri bile insanı ürkütmeye fazlasıyla yetiyor. Mesela bu azapların başımıza geldiğini düşünelim. Bakın yine tefekkür ettik!

Böyle bir düşünce alemine girdiğimiz zamanlarda, su-i amel etmekten, ya da iki kuruşluk zevk-ü sefa için ebedi hayatımızı riske atmaktan yana içimiz rahat edebilir mi?

d) Sevaplarımızı ve Mükafatlarını Düşünelim

Yüce Allah (C.C.) sevdiği ve O’nun çizdiği yol üzere ebedi hayata göçen kullarına ise eşsiz ve tahayyüle sığmayan mükafatlar bildiriyor. Rabbimizi memnun etmeye O’nun rızasını kazanmaya yönelik her icraatımıza da sevaplar vaat ediyor. Bu bilinçle aldığımız nefesin bile sevap olabileceği hepimizin malumu.

Bir düşünelim. Sevap vaat edilen tonla salih ameli bir kenara bırakıp sadece, sevap veya günah söz konusu olmayan bir amele bile O’nun rızası ile elimizi uzatsak terazide muazzam bir ağırlığa tekabül edebilir. Bu icraatın bize yaşatacağı kıvancı, ruhsal huzuru düşünelim. Bir de ebedi hayatta bu icraata karşılık gelecek olan muazzam sürprizleri düşünelim.

Cömertlerin en cömerdi olan Allah-u te Ala’nın misli ile icraatımızın karşılığını vereceğini biliyoruz. O manzarayı bir düşünelim. Yüzümüzde bir tebessüm belirdi bile değil mi? Buyurun işte yine tefekkür ettik.

e) Doğruyu Bulmayı Düşünelim

İnsan, aklını dilediği gibi kullanabilmekte özgür. Zor şartlar altında her şeyimize engeller konabilir belki ama düşüncemize kimse engel olamaz ki. Düşünce sesli icra edilen bir davranış değil çünkü.

İşte bu yüzden, aklını doğru kullanabilen her birey, yaradılış gayesini anlayabilir, Allah’a (C.C.) karşı vazifesini bilebilir. Rabbimizin bizlere rehber olarak gönderdiği Yüce Kitabımızı okuyarak doğru yola ve sonuca ulaşabiliriz. İşte bütün bu bahsettiğimiz örnekler tefekkürdür. Örnekleri çokça arttırabiliriz fakat konunun özünü anlatabildiğimiz kanısındayız.

Özetle; tefekkür bizi şükre teşvik ediyor, günahlarla aramıza mesafe koyuyor, Allah’ı (C.C.) tanımamıza yardımcı oluyor. Biz de böyle bir kolaylığın elimizin altında olduğunu siz değerli ziyaretçilerimize hatırlatıyoruz. Tercihi de yine siz değerli ziyaretçilerimize bırakıyoruz.

İster bunu bir fırsat olarak bilip daha fazla tefekkür eder nefsimizi disiplin altına alırız. İstersek de bunu pek umursamaz ve nefsimizle kol kolay yürümeye devam ederiz. Klişe bir kapanış olacak belki ama; dinde zorlama yoktur diyor ve yazımızı burada noktalıyoruz.